NĂNG LỰC PHÁP LUẬT CỦA CHỦ THỂ TRONG XÁC LẬP GIAO DỊCH
Tóm tắt Bản án số 32/2018/DS-ST ngày 20/12/2018 của Tòa án nhân dân tỉnh Vĩnh Long
Nguyên đơn là ông J Ph T và bà A Th Ph (L Th H) khởi kiện yêu cầu bà L K Đ hoàn trả cho
vợ chồng nguyên đơn số tài sản mà bà L K Đ đã nhận.
Bà L K Đ đã 5 lần nhận tiền của vợ chồng nguyên đơn và đồng ý bán cho vợ chồng nguyên
đơn 1 căn nhà cấp 4 và quyền sử dụng đất có diện tích 1.251,8m2, bao giờ nguyên đơn về
Việt Nam thì bà sẽ trả lại. Khi nguyên đơn yêu cầu bị đơn trao trả lại căn nhà và mảnh đất thì
bà L K Đ từ chối trao trả và đề nghị sẽ hoàn lại tổng số tiền mà nguyên đơn đã đưa cho bà là
13.950 USD đồng tương đương với số 329.220.000 đồng và phía bị đơn tình nguyện hoàn
trả 350.000.000 đồng như nguyên đơn yêu cầu và xin đề nghị miễn án phí cho bị đơn vì đã
cao tuổi, khó khan về kinh tế.
Tòa án xác định bà L K Đ có nhận tiền của nguyên đơn để mua nhà và đất. Tòa án chấp
nhận một phần yêu cầu của nguyên đơn là ông J Ph T và bà A Th Ph (L Th H).
1. So với BLDS 2005, BLDS 2015 có gì khác về điều kiện có hiệu lực của giao dịch
dân sự? Suy nghĩ của anh/chị về sự thay đổi trên.
- Những điểm mới:
+ So với BLDS 2005, BLDS 2015 đã thay từ “người tham gia giao dịch” bằng từ “chủ thể”.
Sự thay đổi này xác định rằng tham gia giao dịch dân sự có thể là cá nhân hoặc pháp nhân,
không kéo theo sự thay đổi về nội dung.
+ BLDS 2005 chỉ yêu cầu chủ thể tham gia giao dịch “có năng lực hành vi dân sự”, BLDS
2015 yêu cầu thêm là phải “phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập”. Việc bổ sung này là
hợp lý vì không phải tất cả các giao dịch dân sự đều có mục đích và nội dung giống nhau và
yêu cầu về mức độ năng lực hành vi dân sự của cá nhân phụ thuộc vào từng giao dịch cụ thể.
+ BLDS 2015 không chỉ đề cập đến năng lực hành vi dân sự mà còn đề cập đến năng lực
pháp luật. Quy định này thể hiện sự tiến bộ nhưng sẽ kéo theo những khó khăn trong quá
trình áp dụng BLDS 2015. Bởi lẽ BLDS 2015 đưa ra yêu cầu này và khẳng định khi điều
kiện này không được áp dụng thì giao dịch vô hiệu.
+ Điều 117 BLDS 2015 đưa điều kiện tự nguyện lên trước điều kiện không vi phạm điều
cấm. Điều này có nghĩa là BLDS 2015 đề cao yếu tố tự nguyện trong giao dịch dân sự hơn
yếu tố không vi phạm điều cấm. Đây là một điểm tiến bộ bởi lẽ chúng ta thấy pháp luật dân
sự không quyết định việc xác lập, thay đổi hay chấm dứt các quan hệ của các chủ thể mà
việc này do chính ý chí của các chủ thể quyết định, yếu tố tự nguyện là yếu tố vô cùng quan
trọng trong quan hệ dân sự. Sự thay đổi thứ tự này là hoàn toàn phù hợp.
