Download Kinh tế hợp tác và ví dụ câu hỏi and more Essays (university) Economics in PDF only on Docsity!
I/ Tìm hiểu hợp tác xã (HTX)
1. Khái niệm, đặc điểm
- Khái niệm: Luật Hợp tác xã năm 2012 của Việt Nam cũng đã định nghĩa: Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trong hoạt động sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm nhằm đáp ứng nhu cầu chung của thành viên, trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ trong quản lý hợp tác xã (khoản 1 Điều 3).
- Đặc điểm:
- Thứ nhất, hợp tác xã là một tổ chức kinh tế tập thể, có các thành viên là cá nhân hoặc tổ chức.
- Thứ hai, hợp tác xã là một tổ chức kinh tế mang tính xã hội và nhân văn sâu sắc.
- Thứ ba, hợp tác xã là một tổ chức kinh tế có tư cách pháp nhân
- Thứ tư, hợp tác xã được tổ chức và hoạt động theo nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
- Thứ năm, hợp tác xã thực hiện việc phân phối thu nhập cho các thành viên theo lao động, theo vốn góp và theo mức độ sử dụng dịch vụ của hợp tác xã.
- Thứ sáu, hợp tác xã được hưởng các chính sách bảo đảm, hỗ trợ và ưu đãi của Nhà nước. 2. Thành viên HTX a, Điều kiện trở thành thành viên của HTX
Được quy định tại Điều 13 Luật hợp tác xã 2012, cụ thể cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân trở thành thành viên hợp tác xã phải đáp ứng đủ các điều kiện:
- Cá nhân là công dân Việt Nam hoặc người nước ngoài cư trú hợp pháp tại Việt Nam, từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; hộ gia đình có người đại diện hợp pháp theo quy định của pháp luật; cơ quan, tổ chức là pháp nhân Việt Nam Đối với hợp tác xã tạo việc làm thì thành viên chỉ là cá nhân;
- Có nhu cầu hợp tác với các thành viên và nhu cầu sử dụng sản phẩm, dịch vụ của hợp tác xã;
- Có đơn tự nguyện gia nhập và tán thành điều lệ của hợp tác xã;
- Góp vốn theo quy định tại khoản 1 Điều 17 Luật hợp tác xã 2012 và điều lệ hợp tác xã; Khoản 1 Điều 17 Luật hợp tác xã 2012 quy định: “Đối với hợp tác xã, vốn góp của thành viên thực hiện theo thỏa thuận và theo quy định của điều lệ nhưng không quá 20% vốn điều lệ của hợp tác xã”.
- Điều kiện khác theo quy định của điều lệ hợp tác xã. Điều kiện trở thành thành viên của hợp tác xã đối với cá nhân là người nước ngoài Ngoài việc đáp ứng các điều kiện theo quy định tại Khoản 1, Điều 13 Luật Hợp tác xã, cá nhân là người nước ngoài tham gia vào hợp tác xã ở Việt Nam phải đáp ứng các điều kiện sau đây:
- Đang cư trú hợp pháp tại Việt Nam, từ đủ 18 tuổi trở lên, có năng lực hành vi dân sự đầy đủ theo quy định của pháp luật Việt Nam.
- Được chia giá trị tài sản được chia còn lại của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của Luật này và điều lệ.
- Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện theo quy định của pháp luật.
- Quyền khác theo quy định của điều lệ. c, Nghĩa vụ của thành viên hợp tác xã Tại Điều 15 Luật Hợp tác xã 2012 quy định về nghĩa vụ của thành viên, hợp tác xã thành viên, cụ thể thành viên hợp tác xã có các nghĩa vụ sau đây:
- Sử dụng sản phẩm, dịch vụ của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo hợp đồng dịch vụ.
- Góp đủ, đúng thời hạn vốn góp đã cam kết theo quy định của điều lệ.
- Chịu trách nhiệm về các khoản nợ, nghĩa vụ tài chính của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã trong phạm vi vốn góp vào hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.Chịu trách nhiệm về các khoản nợ, nghĩa vụ tài chính của hợp tác xã liên hiệp hợp tác xã trong phạm vi vốn góp vào hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã.
- Bồi thường thiệt hại do mình gây ra cho hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã theo quy định của pháp luật.
- Tuân thủ điều lệ, quy chế của hợp tác xã, Liên hiệp hợp tác xã, nghị quyết đại hội thành viên, hợp tác xã thành viên và quyết định của hội đồng quản trị hợp tác xã. 3, Cơ cấu tổ chức của hợp tác, tài sản HTX
a, Cơ cấu tổ chức của hợp tác Tại Điều 29 Luật Hợp tác xã 2012 quy định về cơ cấu tổ chức của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, theo đó cơ cấu tổ chức hợp tác xã tác xã gồm: (1) Đại hội thành viên; (2) Hội đồng quản trị; (3) Giám đốc (tổng giám đốc); (4) Ban kiểm soát hoặc kiểm soát viên. b, Tài sản hợp tác xã Căn cứ theo Điều 48 Luật Hợp tác xã 2012 quy định về tài sản của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã cụ thể như sau: (1) Tài sản của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã được hình thành từ nguồn sau đây:
- Vốn góp của thành viên, hợp tác xã thành viên;
- Vốn huy động của thành viên, hợp tác xã thành viên và vốn huy động khác;
- Vốn, tài sản được hình thành trong quá trình hoạt động của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã;
- Khoản trợ cấp, hỗ trợ của Nhà nước và khoản được tặng, cho khác. (2) Tài sản không chia của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã bao gồm:
HTX nông nghiệp, 1.188 Quỹ tín dụng nhân dân (Quỹ TDND), 2.058 HTX thương mại và dịch vụ, 1.469 HTX vận tải, 2.333 HTX công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp, 833 HTX xây dựng, 519 HTX môi trường, 534 HTX khác;
- Phân theo vùng: Vùng Tây Bắc có 2.559 HTX, chiếm 10%; Đông Bắc có 4.378 HTX, chiếm 17,2%; Đồng bằng sông Hồng có 6.649 HTX, chiếm 26,1%; Bắc Trung Bộ có 3. HTX, chiếm 15,4%; Duyên hải miền Trung có 1.371 HTX, chiếm 5,4%; Tây Nguyên có 1.582 HTX, chiếm 6,2%; Đông Nam Bộ có 1.961 HTX, chiếm 7,7%; Đồng bằng sông Cửu Long có 3.043 HTX, chiếm 12%. b, Cơ cấu
- Đến cuối năm 2020 hơn 96% các HTX đã chuyển đổi, tổ chức lại hoạt động theo quy định của Luật HTX năm 2012; cơ cấu lại 8.200 HTX; giải thể 5.124 HTX và 28 liên hiệp HTX hoạt động yếu kém.16.520 HTX nông nghiệp tính đến cuối năm 2020. Có hơn 45% HTX thực hiện liên kết đầu vào, đầu ra bằng hợp đồng với doanh nghiệp, nhiều HTX ứng dụng công nghệ cao, sản xuất gắn với chuỗi giá trị. c, Tài sản HTX
- Đến cuối năm 2020, HTX, liên hiệp HTX thu hút 6,8 triệu triệu thành viên, chủ yếu là đại diện hộ cá thể ở địa bàn nông thôn tham gia, chiếm 33% tổng số hộ cá thể ở địa bàn nông thôn; tác động trực tiếp đến đời sống, thu nhập và sức mua của gần 30 triệu người. Nhiều doanh nghiệp là thành viên của HTX tham gia quản trị, liên kết chế biến tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị nông, lâm sản, như: Tập đoàn TH True Milk, Công ty chế biến gỗ Bảo Châu (tỉnh Phú Yên), Công ty cổ phần Thực phẩm Xuất khẩu Đồng Giao (tỉnh Ninh Bình)... Quy mô thành viên của HTX và THT ngày càng tăng, cho thấy liên kết, hợp tác sản xuất, kinh doanh là nhu cầu, xu thế tất yếu khách quan. e, Doanh thu thuần HTX đang hoạt động có kết quả hoạt động SXKD
2. Khó khăn, thách thức và giải pháp phát triển HTX nông nghiệp hiện nay a, Khó khăn
- Khó khăn trong thể chế, chính sách
- Các vấn đề liên quan đến tiêu chuẩn, quy chuẩn chưa có hướng dẫn thống nhất từ Trung ương, chưa có sự phối hợp tốt giữa các Bộ, ngành liên quan ... Một số văn bản chưa theo kịp xu thế công nghệ mới, cản trở việc áp dung công nghệ 4.0, chưa tạo điều kiện thuận lợi trong xây dựng thành phố thông minh (TPTM), chuyển đổi số.
- Khó khăn về nhận thức của của khu vực HTX Đa số các HTX quy mô nhỏ, công nghệ lạc hậu, năng lực tài chính và quản trị yếu, thiếu nguồn lực để thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động sản xuất kinh doanh; chưa thực hiện ứng
bất cập; sự phối hợp hoạt động giữa các cơ quan quản lý nhà nước, tổ chức chính trị- xã hội, hội quần chúng trong phát triển kinh tế tập thể, HTX còn thiếu chặt chẽ, chưa hiệu quả.
- Biến đổi khí hậu đã và đang đặt ra những thách thức to lớn đối với tất cả các quốc gia trên thế giới.
- Bên cạnh đó, trước sự phát triển không ngừng của đời sống, sản xuất, tốc độ gia tăng dân số, đô thị hóa mạnh mẽ và yêu cầu ngày càng cao về sản phẩm an toàn, chất lượng, an ninh lương thực, đã tạo sân chơi mới cho các HTX và phải đối mặt và giải quyết vấn đề về chất lượng và cạnh tranh c, Giải pháp
- Thứ nhất phát huy vai trò của nhà nước
- Có cơ chế chính sách hỗ trợ các HTX tháo gỡ khó khăn, đẩy mạnh phát triển sản xuất; nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước đối với HTX; tích cực hỗ trợ các HTX trong hoạt động xúc tiến thương mại, quảng bá sản phẩm, liên kết sản xuất, chế biến sản phẩm gắn với tiềm năng, lợi thế của từng vùng, từng địa phương. Tăng cường công tác quản lý, dự báo, thông tin về thị trường nông sản để hạn chế tình trạng được mùa - mất giá; nghiên cứu, mở rộng các thị trường đối với các mặt hàng xuất khẩu nông sản; hỗ trợ phí cho các HTX mua bảo hiểm nông nghiệp…
- Nhà nước cần hỗ trợ trực tiếp cho khu vực HTX các dịch vụ tín dụng thông qua hình thức cho vay vốn ưu đãi, hỗ trợ lãi suất,… phục vụ sản xuất.
- Thứ hai phát triển các sản phẩm chủ lực
- Các hợp tác xã nông nghiệp muốn vươn xa ra thị trường toàn cầu với tiêu chuẩn cao thì yếu tố quyết định là ở khâu chế biến, nhất là sản xuất chế biến lớn với vùng nguyên liệu ổn định, phương thức tổ chức sản xuất hợp lý. Chính vì vậy, mỗi HTX cần tập trung vào một hoặc vài sản phẩm chủ lực, sản xuất với quy mô lớn, tạo ra nguồn nguyên liệu ổn định mới có thể tăng sức cạnh tranh cho các HTX nông nghiệp ở Việt Nam.
- Thứ ba đầu tư phát triển chuỗi logistic
- Hợp tác xã có thể phối hợp làm tốt tất cả các khâu từ vận chuyển, lựa chọn, đóng gói sản phẩm đến tiêu thụ, thanh toán sau bán hàng và thậm chí là phối hợp nhằm điều chỉnh cung, cầu để ổn định giá cả. Chính điều này khiến cho sản phẩm của hợp tác xã, nhất là những loại sản phẩm dễ thối hỏng như rau, quả, thịt,… dễ dàng được tiêu thụ với mức giá hợp lý và đạt hiệu quả cao nhất. d, Liên hệ thực tế HTX Dịch vụ sản xuất nông, lâm nghiệp Liên Sơn (ở xã Sơn Cẩm, T.P Thái Nguyên)
- HTX được thành lập từ năm 1976, chuyển đổi hoạt động theo Luật HTX năm 1999 với 620 hộ, 1.220 thành viên, có 5 dân tộc cùng chung sống.
Hiện nay, HTX đã được hỗ trợ kinh phí để trả lương cho 01 cán bộ kế toán tại đơn vị theo chính sách hỗ trợ thu hút nguồn nhân lực của tỉnh. III/ Câu hỏi Câu 1: Người đại diện của Hợp tác xã là Chủ tịch Hội đồng quản trị hay Giám đốc? Theo Điều 37 Luật Hợp tác xã 2012 quy định về quyền hạn và nhiệm vụ của chủ tịch hội đồng quản trị, người đại diện theo pháp luật của hợp tác xã là Chủ tịch Hội đồng quản trị. Câu 2: Ứng dụng công nghệ số quan trọng như thế nào trong sự phát triển HTXNN hiện nay? Trả lời Ứng dụng công nghệ số sẽ là công cụ phục vụ đắc lực cho nông dân, các doanh nghiệp nhỏ, các HTX sản xuất kinh doanh tốt hơn, bền vững hơn theo xu thế thời đại. Công nghệ số là nhu cầu để phát triển và là công cụ đắc lực cho HTX. Câu 3: Cho biết những ai có thể là sáng lập viên hợp tác xã? Để thành lập hợp tác xã, sáng lập viên hợp tác xã phải làm gì? Trả lời Điều 19 luật hợp tác xã năm 2012 quy định sáng lập viên hợp tác xã là cá nhân, hộ gia đình, pháp nhân tự nguyện cam kết sáng lập, tham gia thành lập hợp tác xã. Để thành lập hợp tác xã, sang lập viên hợp tác xã thực hiện các công việc sau:
- Vận động, tuyên truyền thành lập hợp tác xã
- Xây dựng phương án sản xuất, kinh doanh, dự thảo điều lệ hợp tác xã
- Thực hiện các công việc để tổ chức hội nghị thành lập hợp tác xã Câu 4: Có ý kiến cho rằng số nợ của hợp tác xã sẽ được chia đều cho các thành viên, ý kiến như vậy có chính xác hay không? Trả lời: Ý kiến cho rằng số nợ của hợp tác xã sẽ được chia đều cho các thành viên là không chính xác. Vì theo quy định tại khoản 3 điều 15 luật hợp tác xã năm 2012, các thành viên hợp tác xã chỉ phải chịu trách nhiệm về các khoản nợ, nghĩa vụ tài chính của hợp tác xã trong phạm vi vốn góp vào hợp tác xã. Câu 5: Công ty tư nhân có trở thành thành viên HTX được hay không? Trả lời: Không, vì công ty tư nhân không có tư cách pháp nhân nên không thể trở thành thành viên của HTX theo quy định tại Điều 13 Luật hợp tác xã 2012.
